COVID-19, SARS-CoV-2 adlı yeni tip bir koronavirüsün neden olduğu bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. İlk kez Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde tespit edilmiş ve Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi ilan edilmiştir.

• Covid-19 (Koronavirüs) nedir?
• Covid-19 (Koronavirüs) belirtileri nelerdir?
• Covid-19 (Koronavirüs) nasıl teşhis edilir?
• Covid-19 (Koronavirüs) tedavisi nasıl olur?
• Covid-19 (Koronavirüs) bulaşıcı mı?
• Covid-19 (Koronavirüs) korunma yöntemleri?
• Covid-19 (Koronavirüs) iyi gelen besinler
• Covid-19 (Koronavirüs) yan etkileri?

Covid-19 (Koronavirüs) nedir?

Çin’in Wuhan şehrinde tespit edilmiş ve hızla dünya çapında bir pandemi halini alan Covid-19 (Koronavirüs; “Coronavirus Disease 2019” (2019 Koronavirüs Hastalığı) ifadesinin kısaltmasıdır. Covid-19, özellikle solunum yolunu etkileyen bir hastalıktır.

Covid-19 (Koronavirüs) belirtileri nelerdir?

Covid-19’un belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak en yaygın belirtiler şunlardır:

• Yüksek ateş
• Öksürük
• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Kas ağrıları
• Boğaz ağrısı
• Tat ve koku kaybı
• Baş ağrısı
• İshal
• Kırgınlık
• Soğuk algınlığına benzer belirtiler (burun tıkanıklığı, hapşırma)

Covid-19 (Koronavirüs) nasıl teşhis edilir?

En yakın sağlık merkezine gidererek, aşağıdaki bazı tetkikleri yaptırabilir:

• PCR Testi: Burun veya boğaz sürüntüsüyle virüsün genetik materyalini tespit eder
• Antijen Testi: Hızlı sonuç verir ancak PCR kadar hassas değildir.
• Görüntüleme: Akciğer tutulumunda akciğer tomografisi kullanılabilir.
• Antikor Testi: Covid-19 geçirmiş ve bağışıklık geliştirmiş kişileri tespit etmek için yapılır, ancak hastalığı tespit etmek için kullanılmaz.

Covid-19 (Koronavirüs) tedavisi nasıl olur?

Covid-19’un tedavisi, hastalığın şiddetine göre değişir:

• Ağır vakalar: Hastalar hastaneye yatırılarak oksijen tedavisi, ventilatör desteği veya yoğun bakım ünitesinde tedavi gerektirebilir. Ayrıca bazı antiviral ilaçlar ve bağışıklık sistemini hedef alan tedavi seçenekleri kullanılabilir.
• Hafif Vakalar: İstirahat, bol sıvı, ateş düşürücüler (parasetamol).
• Aşılar: Hastaneye yatış ve ölüm riskini azaltır.
• Uyarı: Tedavi doktor kontrolünde olmalı; antibiyotikler etkisizdir.

Covid-19 (Koronavirüs) bulaşıcı mı?

Evet. Hasta kişilerin öksürük/hapşırıkla yaydığı damlacıklar, hava yolu (aerosol) veya virüs bulaşmış yüzeylerle temas sonucu bulaşır.

Ayrıca virüs, kontamine yüzeylere dokunarak ve ardından yüze (göz, burun, ağız) dokunarak da bulaşabilir. Sosyal mesafe, maske takma ve hijyen önlemleri virüsün yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir.

Covid-19 (Koronavirüs) korunma yöntemleri?

Covid-19’dan korunmak için alabileceğiniz bazı önlemler şunlardır:

• Aşı olun: Covid-19 aşıları, enfeksiyona karşı koruma sağlar.
• Maske takın: Özellikle kalabalık ve kapalı alanlarda maskeler, virüsün yayılmasını engellemeye yardımcı olur.
• Sosyal mesafeyi koruyun: Diğer insanlarla aranızda en az 1 metre mesafe bırakmaya çalışın.
• Hijyen kurallarına uyun: Ellerini sık sık yıkayın veya alkol bazlı dezenfektanlar kullanın.
• Kalabalık ortamlardan kaçının: Kapalı alanlarda, kalabalık yerlerden uzak durun.
• Pencereyi açın: İyi havalandırma, virüsün yayılmasını engellemeye yardımcı olur.

Covid-19 (Koronavirüs) iyi gelen besinler

Covid-19’u doğrudan tedavi eden bir besin yoktur, ancak bağışıklık sistemini güçlendiren ve iyileşmeye yardımcı olabilecek bazı besinler şunlardır:

• C Vitamini: Portakal, kivi, kırmızı biber (bağışıklık destek).
• D Vitamini: Somon, yumurta, güneş ışığı.
• Çinko: Kabak çekirdeği, kırmızı et, baklagiller.
• Probiyotikler: Yoğurt, kefir (bağırsak sağlığı).
• Antioksidanlar: Yeşil yapraklı sebzeler, zerdeçal.
• Bol su tüketimi: Normal gün içinde içtiğiniz sudan 1 – 2 bardak daha fazla içiniz.

Covid-19 (Koronavirüs) yan etkileri?

Covid-19 hastalığının yan etkileri genellikle hastalığın şiddeti ve tedavi yöntemlerine bağlı olarak değişebilir. Öne çıkan yan etkiler şunlardır:

• Uzun COVID: İyileşenlerde aylarca süren yorgunluk, nefes darlığı, beyin sisi.
• Organ Hasarı: Akciğer, kalp veya böbreklerde hasar (ağır vakalarda).
• Psikolojik Etkiler: Anksiyete, depresyon.
• Kan Pıhtılaşması: Damar tıkanıklığı riski.
• MIS-C: Çocuklarda nadir görülen çoklu organ iltihabı.
• Hafif vakalarda: Yorgunluk, kas ağrıları, boğaz ağrısı gibi genel grip benzeri semptomlar görülebilir.
• Uzun Covid: Bazı hastalar, Covid-19 geçirdikten sonra uzun vadeli semptomlar yaşayabilir. Bunlar arasında yorgunluk, nefes darlığı, eklem ağrıları, depresyon ve anksiyete gibi sorunlar yer alabilir.